سمیه بختیاری دوست دانش آموخته دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مجری طرح “طراحی و ساخت سامانه میکروفلوئیدیک برای جداسازی پلاسما از نمونه خون کامل” گفت: تراشه میکروفلوئیدیک ساخته شده در این طرح از ترکیب دو روش برای جداسازی سلولهای خونی از پلاسمای خون استفاده میکند. این روشها به گونهای انتخاب شدند که بر تمام انواع سلولهای خونی اثر گذاشته و در نتیجه منجر به دستیابی به خلوص تقریبا ۱۰۰ درصد شدند.
به گفته این محقق، سرعت بالای فرایند جداسازی در این میکرو تراشه که به دلیل استفاده نوآورانه از لایه متخلخل پلی پروپیلن (MBPP) است، از ویژگیها و نقاط قوت این طرح پژوهشی است.
همچنین با توجه به اینکه میکروتراشه ساخته شده برای جداسازی پلاسما از نمونه خونهایی با درصد هماتوکریت مختلف مورد بررسی قرار گرفت، میتوان گفت جداسازی پلاسما با کیفیت بسیار بالا از نمونه خونهایی با درصد هماتوکریت بالا با استفاده از این میکروتراشه از دستآوردهای مهم آن است که یکی از چالشهای اساسی در این حوزه بوده است.
وی تاکید کرد: در میکرو تراشههای پایش و غربالگری بیماریهای خاص که نیاز به دقت و صحت بالایی دارند، در مرحله اول باید پلاسمای با کیفیت و با خلوص بالا از خون کامل تولید کنند که مکانیزم استفاده شده در این میکروتراشه میتواند این مهم را فراهم آورد.
بختیاری دوست افزود: کاربرد این میکروتراشه ها در مراکز تحقیقاتی پزشکی و آزمایشگاهی و نیز سیستم های هوشمند تصمیم یار پزشک به منظور بررسی نشانگرهای بیماریها در نمونه خون افراد است.
وی با بیان اینکه صحت و دقت جواب آزمایشهای خون جهت تشخیص بیماری و تجویز دارو از اهمیت بالایی برخوردار است افزود: این آزمایشها برای تایید وجود یا عدم وجود بیماری در یک فرد علامتدار یا غربالگری بیماری در یک فرد بدون علامت یا بررسی فواید و عوارض جانبی درمان انجام شده، تجویز میشوند.
وی افزود: اکثر آزمایشهای خون روی پلاسما که جزء مایع خون و منبع شاخص بسیاری از بیماریهاست و بیش از نیمی از حجم نمونه خون را تشکیل می دهد، انجام می شود.
وی ادامه داد: جداسازی پلاسما از سلولهای خونی مداخلهگر ضروریترین مرحله آمادهسازی نمونه قبل از تجزیه و تحلیل بیوشیمیایی است و حساسیت و قابلیت اطمینان سنجش را افزایش میدهد.
به گفته محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر، سیستمهای کم مصرف و قابل حمل علاوه بر خدمات بیمارستانی و آزمایشگاهی، میتوانند نقش بسزایی در تشخیص زود هنگام و یا درمان بیماریها از طریق توسعه سیستم های تصمیم یار هوشمند پزشک، ایفا کنند.
بختیاری دوست با بیان اینکه حوزه سیستمهای میکروفلوئیدیک شرایط مناسبی را پدید آوردهاند که با حجم کمی از نمونه زیستی میتوان به تشخیص و پردازش علائم بیماریها پرداخت، گفت: گسترش این سیستمها موجب کاهش هزینهها، مواد مصرفی و نیاز کمتر به ادوات پیچیده پزشکی میشود و همچنین به دلیل ایزوله بودن این سیستمها از محیط بیرون در مراحل گوناگون، اشتباهات ناشی از اثرات محیطی و انسانی به حداقل رسیده و بازده و بهره وری افزایش مییابد.
وی اضافه کرد: در تکنولوژی آزمایشگاه روی تراشه (LOC) امکان استفاده از حجم کمتر نمونه خون، سرعت در فرایند، تجمیعسازی کل فرایند یک آزمایش خون روی یک تراشه و در نتیجه جلوگیری از بروز خطای انسانی و جابجایی مکرر نمونه که منجر به آسیب دیدگی سلولهای خونی میشود، فراهم شده است.